سوگیری اجتناب از ضرر یکی از سوگیریهای است که تاثیر بسیار زیادی در معاملات دارد.
به جرات میتوان گفت که سوگیری اجتناب از ضرر مهمترین علت ضررهای بزرگ یا از دست دادن سرمایه در معاملات است.
سوگیری اجتناب و ضرر یک نوع ترس از دست دادن است. این یک مکانیزم تکاملی است. چرا که در گذشته ضرر باعث از بین رفتن بود. یعنی اگر کسی غذایش را از دست می داد یا خانه و قبیله اش را به احتمال زیاد از بین می رفت. لذا این ترس از دست دادن و ضرر از نیاکان ما به ما منتقل شده.
داستان قاطر و شتر
وقتی به این موضوع تصویر بزرگتر برای غلبه بر اجتناب از ضرر فکر می کردم یاد داستان قاطر و شتر مولانا افتادم. در آنجا قاطر به شهر می گوید تو چطور راه های طولانی و حتی بیابان ها را در می نوردی ولی نمی آفتی در حالیکه من مسافت کوتاهی را که می روم چندین بار می افتم. مولانا از زبان شتر نکته جالبی را بیان می کند او می گوید:
چون برآیم بر سرکوه بلند
آخر عقبه ببینم هوشمند
پس همه پستی و بالایی راه
دیدهام را وا نماید هم اله
هر قدم من از سر بینش نهم
از عثار و اوفتادن وا رهم
تو ببینی پیش خود یک دو سه گام
دانه بینی و نبینی رنج دام
شتر به قاطر می که که تو دید بلند مدت (تصویر بزرگتر) نداری و جلو پای خودت و می بینی. دانه بینی و نبینی رنج دام.
بیرون نیامدن از معاملات با ضرر همان دانه است، چون ضرر با احساس ناخوشایند همراه است. در دید کوتاه فقط رنج و لذت نزدیک و آنی دیده می شود، اما آن که دید بلند مدت دارد رنج های کوتاه این لحظه را برای سود ها و لذت های بلند مدت تحمل می کند.